Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

De nieuwe normaliteit

2 mei 2020

(980 woorden)

In tijden van nood leert men de ware aard van iemand kennen. Zo is dat ook gesteld met landen in tijden van crisis, zoals nu met de huidige crisis van de coronovirus. Democratische staten informeren hun bevolking en laten de verantwoordelijkheid meer over aan haar burgers. Staten met dictatoriale trekjes tonen meer hun totalitaire karakter. Hun democratische gedrag in normale tijden is slechts een dun vernislaagje dat al snel verdwijnt wanneer de nood aan de man is. In Europa zien we dat nu in het Hongarije van Viktor Orbán gebeuren.

Maar ook het Spanje van de socialistische president Pedro Sánchez moet niet worden onderschat. Op 9 Maart werd er de noodtoestand afgekondigd. Maar in Madrid, waar een groote haard van het virus woedt, konden de bewoners zich nog geheel vrij door de stad en het land kon bewegen. Pas een week later werd een volledige lock down ingevoerd om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.

Spanje heeft dertien autonome gebieden, met een eigen bestuur en overheidstaken, waaronder onderwijs, gezondheidszorg en een eigen politiemacht. (Dat laatste geld alleen voor Baskenenland en Catalonië). Ondanks dat alle autonome gebieden reeds tientallen jaren verantwoordelijk zijn voor de gezondheidszorg, werd het Spaanse ministerie nooit opgeheven, maar bleef in een uitgeklede versie doorbestaan. Doordat ook Catalonië al 27 jaar de gezondheidszorg tot haar overheidstaak heeft, is deze door de jaren heen geoptimaliseerd en aangepast aan de behoeften van haar territorium. Zo zijn er dorpen die qua gezondheidszorg bij de dichtstbijliggende stad zijn ingedeeld terwijl zij administratief tot een ander gebied, een comarca of provincie, behoren. Het moet gezegd worden dat ondanks de bezuinigingen van het afgelopen decennium, de gezondheidszorg er nog steeds naar behoren functioneert. Zij het dat de wachtlijsten voor niet-urgente gevallen soms onaanvaardbaar lang zijn. (Toen Jorge Fernández Díaz tijdens de regering van de Partido Popular minister van BiZa was, toonde hij in een gesprek zijn Spaans patriotisme door met trots te vertellen dat ‘we de gezondheidszorg in Catalonië hebben vernietigd.’ Dit werd echter zonder zijn medeweten op een mobiele telefoon opgenomen en later gepubliceerd.)

Met de invoering van de noodtoestand, nu zes weken geleden, werden deze overheidstaken, maar met name de gezondheidszorg en politie, onder direct bewind van de Spaanse ministeries van BiZa en gezondheidszorg gesteld. Het eerste gevolg daarvan was dat de goederen die door de ziekenhuizen en regionale overheden bij lokale leveranciers besteld waren, door de Guardia Civil en het Spaanse leger in beslag werden genomen en, met alle bijbehorende vertragingen en bureaucratie van dien, vanuit Madrid werden herverdeeld.

Op dat moment was de Catalaanse president de enige van de autonome gebieden die tegen deze centralisatie protesteerde. Natuurlijk werd zijn protest genegeerd en zelfs als ‘Catalaans separatisme’ gekenmerkt. Maar gedurende het verloop van deze crisis komen nu vanuit verschillende hoeken protest tegen het desastreuze beleid* van president Pedro Sanchez, waaronder zelfs presidenten van zijn eigen PSOE partij. (Die van Valencia en de Baleaarse eilanden). Nadien zijn er vele voorstellen, soms zelfs eisen, door de Catalaanse president ingediend. Nooit werd daar gehoor aan gegeven. Nadat de regering inzag dat haar plannen faalden, voerden zij later alsnog de ideëen van de Catalaanse regering in, zij het op een slechte manier en veel te laat.

Nu het aantal besmettingen en sterfgevallen vermindert, heeft de Spaanse regering haar plannen bekend gemaakt om Spanje weer terug te brengen naar een normaal functioneren. Bij de bekendmaking van de plannen zei Sanchez dat we terug gaan naar een ‘nieuwe normaliteit’. Het hoeft geen betoog dat zo ‘n proces met grote voorzichtigheid en op zeer gecontroleerde manier gebeuren moet waarbij maatregelen genomen moeten worden indien er zich ergens een opleving van besmettingen plaats vind. De Catalaanse regering heeft daarom, samen met die van Valencia en de Baleaarse eilanden, voorgesteld om het proces van opheffing van quarantaine en normalisatie over te laten aan de autonome gebieden. Zoals te verwachten was geeft de Spaanse minister van gezondheidszorg daar geen gehoor aan en heeft hij besloten dat het normalisatieproces geregeld zal worden aan de hand van de Spaanse provincies. Dit heeft dus tot gevolg dat een klein dorp ergens in de Pyreneeën met geen enkele besmetting onder hetzelfde regiem valt als de stad Barcelona met haar dichte bevolking, indien zij tot dezelfde provincie Barcelona behoort.

De Catalaanse president Quim Torra reageerde hierop met: “Ze hebben helemaal niet naar ons geluisterd. De ‘coördinatie’ (zoals Sanchez dit eerder noemde) is centralisatie en een minachting van al onze argumenten. Catalonië keert terug naar 1833, met Lérida, Gerona, Tarragona en Barcelona. Alle ervaringen met betrekking tot het regelen van de gezondheidszorg volgens gezondheidsgebieden gaan naar de prullenbak. Een ernstige fout’. Het hoeft weinig betoog dat dit normalisatieproces gedoemd is te mislukken indien er nieuwe besmettingshaarden optreden.

De centralisatie van de overheidstaken, het militair vertoon (afgelopen week was er veel beroering omdat het leger om onbekende redenen een tentenkamp in de straten van de wijk Gràcia in Barcelona opzetten) en het normalisatieproces volgens de provincies zijn zorgzame signalen dat het hier niet alleen maatregelen betreft met betrekking tot de gezondheidscrisis, maar dat er ook politieke motieven achter zitten. De indeling van Spanje volgens autonome gebieden zijn het gevolg van de afspraken die werden gemaakt om het land na het Franco regiem te democratiseren. Door de gezondheidszorg tijdens het normalisatieproces volgens provincies te laten verlopen, worden tientallen jaren van ervaring en aanpassingen aan de lokale realiteit vernietigd. Alles duidt er op dat er lieden zijn die weer terug verlangen naar een Spanje dat vanuit Madrid wordt bestuurd. Op deze manier hopen zij naast de coronacrisis tegelijkertijd de territoriale crises met Catalonië en Baskenland te bedwingen. Indien zij daarin slagen, gaan we inderdaad terug naar een ‘nieuwe normaliteit’. Maar niet eentje waar we op hoopten.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf