Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

Spaanse krooncrisis

28 juli 2020

(1485 woorden)

Het postfrancistische staatshoofd
Ook in de internationale pers, waaronder de Nederlandse, wordt melding gemaakt van de crisis van het Spaanse koninklijk huis. De corruptieschandalen werden zelfs eerder in de internationale pers vermeld dan in de Spaanse. Wel was het in Spanje reeds algemeen bekend dat voormalig koning Juan Carlos I er buitenechtelijke relaties op nahield. De Spaanse pers verzweeg dit of sprak dit doorgaans goed. Zijn laatste ‘amant’ was Corinna zu Sayn-Wittgenstein et cetera, een adellijke hertogin van Duits-Deense afkomst. Sommige kritische journalisten en specialisten in het koningshuis hadden al reeds lange tijd hun twijfels over het functioneren van het Spaanse staatshoofd. Om te beginnen werd Juan Carlos I door dictator Francisco Franco met de vinger aangewezen als zijn opvolger om de eenheid van Spanje te behouden zoals de fascistische generaal dat wilde. Het is dus niet verwonderlijk dat Spanje geen zuivere overgang maakte naar een democratisch bestel zoals in Portugal en Griekenland in diezelfde periode van de jaren zeventig. De zogenaamde militaire coup op 23 Februari 1981 waarin kolonel Tejero van de Guardia Civil het Spaanse Congres binnendrong en daar enkele schoten loste werd door Juan Carlos I sterk veroordeeld. In zijn TV toespraak, waarin hij een militair uniform droeg, verklaarde hij dat Spanje zich als een democratie moest gedragen en dat een militaire staatsgreep onacceptabel was. Tejero werd tot gevangenisstraf veroordeeld en de rol van Juan Carlos I werd als staatshoofd versterkt. Later bleek uit verschillende onderzoeken dat Juan Carlos mogelijk zelf achter de staatsgreep zat om zijn positie op deze manier te verstevigen. Deze onderzoeken werden door de politiek en de Spaanse pers, altijd sterk afhankelijk van de overheid en de IBEX35 bedrijven die hun bestaan aan het Franco regiem te danken hebben, doodgezwegen.

Einde regeringsperiode
De crisis van het koningshuis ontstond in 2012 toen de koning zijn heup brak tijdens een olifantenjacht in Botswana. Hij was daar met zijn toenmalige geliefde Corrina. Toen kwam pas goed het immorele gedrag van de koning aan het licht. Midden in een economische crisis waar een groot deel van de Spaanse bevolking niet het einde van de maand kan halen, maakte hij dure reisjes om ter vermaak dieren af te maken. Gedurende de weken dat hij in een Madrileens ziekenhuis lag bezocht koningin Sofia hem slechts eenmaal. Bij het verlaten van het ziekenhuis bood hij de Spaanse bevolking zijn excuses aan met de welbekende uitspraak: ‘Sorry, het zal niet weer gebeuren’. De affaire leidde uiteindelijk tot zijn aftreden en zoonlief Felipe VI volgde hem in 2014 op.

Corruptie
Sindsdien heeft de Spaanse koning zich niet meer aan dergelijke uitspattingsreisjes gewaagd, maar hij en het koningshuis bleven gewoon doorgaan met immoreel en corrupt gedrag als ‘business as usual’. Alleen zijn schoonzoon Urdangarin kon de dans niet ontsnappen en werd voor het Noos schandaal tot enkele jaren gevangenisstraf veroordeeld. Hij en zijn vrouw Infanta Christina werden uit het koningshuis gezet en verhuisden naar Geneve. Wat iedereen weliswaar vermoedde maar wat niet bewezen kon worden en in de Spaanse pers werd doodgezwegen was dat het corruptieschandaal van Urdangarin slechts het puntje van de ijsberg was en dat de corruptie binnen het Spaanse koningshuis structureel schering en inslag is. Verscheidene malen hebben Spaanse oppositiepartijen binnen het Congres geprobeerd om een parlementair onderzoek in te stellen naar het doen en laten van het koningshuis. Dit liep echter altijd stuk op de weerstand van de ultrarechtse partijen Partido Popular, Ciutadans en Vox en de socialistische (!) partij PSOE met als excuus dat de koning juridisch onschendbaar is. Totdat de Zwitserse krant ‘La Tribune de Geneve’ (oh ironie: de woonplaats van dochterlief) en de The Telegraph aan het begin van de coronavirus crisis meldden dat Juan Carlos I zo ‘n 100 miljoen US Dollars op een Zwitserse bankrekening bezit. Koning Felipe VI meldde direct dat hij van niets wist en dat hij afstand zou doen van deze erfenis. Hij kan echter pas afstand doen van een eventuele erfenis wanneer zijn vader komt te overleiden. Zijn uitspraak had dus geen enkele juridische betekenis, maar ondertussen gaf hij gewild of ongewild indirect toe dat de berichtgevingen over het schandaal kloppen. Gedurende de daaropvolgende weken sijpelden bijna dagelijks nieuwe berichtgevingen over dit koningsschandaal door. Daaruit blijkt dat Felipe VI medeeigenaar is van de Panamese Lucum Foundation, via welke de geldwitwaspraktijken plaats vinden. Hij wist dus wel degelijk van de corruptieschandalen van zijn vader en werkt zelfs actief aan de witwaspraktijken mee. Ook blijkt dat Juan Carlos in hoogst eigen persoon een koffer met 1,7 miljoen Euro ‘s aan biljetten op zijn Zwitsers Mirabaud bankrekening in Geneve heeft gestort. Het betrof een gift van de sultan van Bahrein. Een vertrouwenspersoon van Juan Carlos haalde tussen 2008 en 2012 maandelijks een bedrag van deze rekening voor ‘persoonlijk gebruik’. Het ging doorgaans om bedragen van boven de EU 100.000. Op zijn vliegreizen terug naar Madrid werd de vertrouwenspersoon nooit op het vliegveld gecontroleeerd. Het geld werd vervolgens in het koninklijk paleis met een elektronische biljettenmachine geteld.

De strijd
De relatie met Corrina von Witgenstein is inmiddels verleden tijd. Bij hun afscheid schonk de voormalig Spaanse koning haar nog 65 miljoen Euro ‘s ‘uit liefde en voor de bewezen diensten’. In wezen betrof het een stalling van een gedeelte van het bedrag dat hij van Saudi Arabie had gekregen voor zijn bemiddeling bij de aanleg van de Hoge Snelheidstrein van Riad naar Mekka. Mevrouw Corrina is echter niet van zins om het bedrag aan hem terug te storten en zij treedt momenteel als getuige op in de rechtzaak die in Zwitserland tegen Juan Carlos I loopt. Deze laatste stelt alle Spaanse overheidsinstellingen, waaronder het CNI (Spaanse inlichtingendienst) en de Londense ambassade, in werking om haar en haar familie te bedreigen. Er is zelfs een schot door een raam van haar woning gelost. Of dit met hetzelfde wapen is gedaan waarmee olifanten om het leven worden gebracht is vooralsnog onbekend.

Een partijdig staatshoofd
Na de eerste wereldoorlog en het verlies van de Duitse keizer Wilhelm II, welke in ballingschap in Doorn, Nederland, overleed en daar ligt opgebaard, werd de adellijke macht in West Europa grotendeels ontmanteld. Zij behield doorgaans wel haar titels, maar verloor haar politieke invloed en vaak ook haar rijkdommen. Een uitzondering hiervan was Spanje dat tijdens deze oorlog buiten schot bleef. De Spaanse adel heeft vandaag de dag nog al haar rijkdom, waaronder veel grondbezit, macht en invloed. En dat geldt ook voor Spaanse koning. Bij zijn aantreden had de konklijke familie weliswaar nagenoeg geen bezittingen, maar vandaag de dag wordt hun kapitaal ruim boven de 1 miljard Euro geschat. Boze tongen beweren dat Juan Carlos sinds 1973 (al voor zijn aantreden), commissies ontving voor vanuit Saudia Arabië geïmporteerde olie. Daarnaast is hij het hoofd van leger en justitie en heeft grote politieke invloed. Met de boze toespraak van Felipe VI tegen de Catalanen op 3 Oktober 2017, na het referendum over de Catalaanse onafhankelijkheid, verloor het staatshoofd zijn neutraliteit en de mogelijkheid om te bemiddelen in het politieke conflict. Zijn toespraak was de aanzet voor de opheffing van de Catalaanse autonomie en de talrijke gerechtelijke vervolgingen die vandaag de dag nog steeds in alle hevigheid plaats vinden.

De koning draagt geen kleren
De corruptieaffaire van het koninklijk huis heeft haar populariteit bepaald geen goed gedaan. Als gevolg van de toespraak van Felipe VI was deze in Catalonië reeds tot het minimum niveau gezakt. Nadat voornamelijk via de internationale pers bekend werd dat de voormalige koning meer dan EU 100 miljoen aan zwart geld bezit, klonken te midden van de quarantainemaatregelen vanwege de coronavirus er in geheel Spanje protesten vanaf de balkons van de huizen. Na de quarantaine besloot Felipe VI een zomertoernee door Spanje te houden om zijn populariteit wat op te veizelen. Het effect daarvan is echter zeer twijfelachtig. Toen hij besloot op 17 Juli Catalonië te bezoeken organiseerden de burgerorganisaties ANC en Omnium Cultural een protest tegen hem. De Catalaanse president Torra vroeg het koningshuis geen onnodige bezoeken te brengen in verband met de coronacrisis. Felipe stelde zijn bezoek uit tot de daaropvolgende Maandag waar hij toen in een geblindeerde auto slechts een klooster bezocht waar voormalige koningen begraven liggen. Opnieuw bleek dat de koning en zijn regiem, gestoeld op het fascistische francisme, in Catalonië niet meer de volledige controle heeft over het grondgebied.

Ballingschap en republiek
Er gaan in Spaanse regeringskringen en de pers steeds meer stemmen op dat Juan Carlos I als kop van jut zal moeten dienen om het Spaanse koningshuis nog enigszins te kunnen redden. Men wil hem daarom uit het koningshuis zetten en is op zoek naar een geschikt land dat geen uitleveringsverdrag met Spanje heeft waar de voormalige koning in ballingschap kan leven. In tegenstelling tot de Catalaanse president Carles Puigdemont die zich vrijwillig meldde bij de Belgische rechtbank, wil de voormalig Spaanse koning wél op de vlucht gaan voor justitie voordat zijn juridische immuniteit wordt opgeheven.

Er bestaat dus een reële mogelijkheid dat Spanje vroeg of laat, net als voor de civiele oorlog, opnieuw een republiek zal worden. Of de val van het Spaanse koningshuis ook een einde van het post-francistisch regiem, gestoeld op het fascisme, zal betekenen is nog maar de vraag. Maar Spanje zal dan gedurende enige tijd rondlopen als een kip zonder staatshoofd. En een dodelijk gewond beest, of een failliete staat met militaire macht, is het gevaarlijkste wat men zich kan bedenken.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf