Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

Operatie Volkhov: vermeende relatie Catalanen met Rusland

19 maart 2022

(920 woorden)

Opnieuw speelt de problematiek dat de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging diplomatieke relaties met Rusland zou hebben of zou hebben gehad. Met name de directe omgeving van de afgezette Catalaanse president Carles Puigdemont wordt hierbij genoemd.

Op 28 Oktober werd het hoofd van het bureau van Puigdemont, Josep Luis Alay, door de Guardia Civil (GC) samen met zo ‘n 20 anderen gearresteerd onder de naam ‘operatie Volkhov’. (Vernoemd naar de rivier waar het Spaanse ‘Blauwe legioen’ in 1942 aan de kant van nazi-Duitsland meevocht in de belegering van Leningrad). Na ondervraging werd hij vrijgelaten, maar werd in staat van beschuldiging gesteld. Aan de hand van rapporten van de GC werd hij verdacht van het opzetten van collaboratie met Rusland in het streven naar de Catalaanse onafhankelijkheid. Zo zouden na de onafhankelijkheidsverklaring tienduizend Russische manschappen klaar staan om militaire steun te geven en zou de Catalaanse overheidsschuld door middel van Russische criptovaluta worden betaald.

Nadat dit bekend werd reageerde de Russische ambassade in Spanje ironisch dat de troepen met vliegtuigen van het type ‘Mosco’ en ‘Chato’ zouden worden vervoerd. Dit type vliegtuigen werden tijdens de burgeroorlog in Catalonië geproduceerd.

De New York Times (NYT) publiceerde afgelopen September een artikel ‘Married Kremlin Spies, a Shadowy Mission to Moscow and Unrest in Catalonia’ over de mogelijke relatie van Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging met Rusland. De auteurs, Michael Schwirtz and José Bautista, beweren dat zij hun verhaal baseerden op een rapport van de Europese inlichtingendienst EU INTCEN. Het artikel is echter zeer tendentieus en lijkt vanuit Spaans perspectief te zijn geschreven. Naar aanleiding hiervan heeft het Europese parlement een onderzoek ingesteld. De Hoge Diplomatieke Vertegenwoordiger van de EU, Josep Borrell (zelf van Catalaanse afkomst maar fel gekant tegen de Catalaanse onafhankelijkheid) ontkent het bestaan van een INTCEN rapport dat het artikel van de NYT zou onderbouwen. Volgens de advocaat van Alay, Gonzalo Boye, is het gehele relaas van de NYT gebaseerd op de verzinsels van de GC.

Nadat het geheim op het gerechtelijk onderzoek tegen Alay gedeeltelijk werd opgeheven, bleek de beschuldiging gebaseerd te zijn op een document dat de GC op zijn mobiele telefoon gevonden had. Dit document betrof echter een gedeeltelijke vertaling van een Russische spionageroman ‘El secret de la clandestina’ (‘Het geheim van de clandestiene’), waar Alay aan werkte (hij spreekt een tiental talen waaronder Russisch), en dat inmiddels door Simbol Editors in de Spaanse en Catalaanse taal wordt uitgegeven.

De problematiek komt nu opnieuw in de belangstelling door een uitspraak van de ERC fractievoorzitter in het Spaanse Congres van afgevaardigden van de Catalaanse ERC partij, Gabriel Rufian. De ultrarechtse journalist Javier Negre welke nauwe banden met de GC onderhoudt, vroeg Rufian, wat hij vond van de contacten die Puigdemont met Rusland zou hebben. Tot nogtoe weigerde Rufian om Negre in de persconferenties te woord te staan vanwege zijn ultrarechtse instelling. Dit keer antwoordde hij hem echter met de woorden: “Weet je, ik probeer niet te praten over Junts of deze oude politiek ruimte van Convergentie partij. Maar aangezien het slechte gegevens zijn, doe ik het nu wel. Ik denk dat deze heren die door Europa dwalen de verkeerde mensen ontmoetten omdat ze op die manier een tijdje dachten dat ze James Bond waren. Ze vertegenwoordigen ons niet. Het is verschrikkelijk frivool. Het was gewoon om een selfie te maken, vanuit ieder willekeurig kantoor. En zij zijn het die daarvoor uitleg moeten geven. Het is nooit in onze (ERC) lijn van internationaal beleid geweest om satrapen te ontmoeten. En ik kan u verzekeren dat de minister van Buitenlandse Zaken die in de gevangenis belandde, Raül Romeva (ERC), het had kunnen doen, maar hij heeft dat niet gedaan.”.

Met zijn uitspraak onderschrijft Rufian dus het relaas van ultrarechts en de Spaanse GC en inlichtingendienst CNI dat Puigdemont relaties met Rusland zou hebben. Daarmee brengt hij Puigdemont en anderen personen in direct gevaar, zeker nu na de Russische agressie in Oekraïne, en brengt de onafhankelijkheidsbeweging in zijn geheel in diskrediet.

Puigdemont dient Rufian van repliek in een artikel in de La Vanguardia krant. Daarin zegt hij dat hij met iedereen praat om de Catalaanse zaak uit te leggen. Maar hij heeft nooit contact met Russische leiders gehad en niemand ooit om steun gevraagd.

Alay erkent in een radiointerview dat hij in 2019 naar Rusland is afgereisd omdat er interesse was bij de Russische media over het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven. ‘Maar die was er ook bij de Ierse, Britse, Franse, Italiaanse en vele anderen.’

Dat ERC een slechte relatie heeft met Puigdemont en zijn partij JxCat, is reeds lange tijd bekend. De uitspraak van Rufian weerspiegelt bovendien de afgunst tegen JxCat en Puigdemont van ERC die haar beleid van onderhandelingen met Spanje over een nieuw referendum en amnestie voor de Catalaanse veroordeelden ziet mislukken. JxCat eiste daarom om rectificatie van Rufian en ERC. Rufian heeft daarop gereageerd dat het hem spijt als hij iemand beledigd zou hebben, maar hij nam zijn woorden niet terug. De leiding van ERC, waaronder de Catalaanse president Pere Aragonès hebben echter niet gereageerd. Hiermee komt de regeringscoalitie in Catalonië tussen ERC en JxCat, opnieuw, op scherp te staan.

Het vertrouwen in de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen ERC, JxCat en CUP is diep gedaald. Ondanks dat een meerderheid van 52% op hen stemde, hebben deze na een jaar regeren en oppositie nog niets concreets ondernomen voor de Catalaanse onafhankelijkheid. De burgerbeweging ANC stelt daarom aan haar leden voor om zelf een kieslijst op te stellen. Het is de zoveelste poging om de starre structuren van de politieke partijen met hun gesloten kieslijsten te omzeilen en een politiek mandaat te geven aan mensen die het landsbelang voorop stellen boven hun persoonlijke en die van een partij.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf